Thanh niên xung phong - lực lượng mũi nhọn trên các trận tuyến

    Với tầm nhìn chiến lược của lãnh tụ cách mạng thiên tài, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương thành lập lực lượng TNXP là nhằm giác ngộ lòng yêu nước, lý tưởng cách mạng và phát huy sức mạnh dời non lấp biển của lớp người trẻ tuổi thành lực lượng xung kích phục vụ kháng chiến cứu nước, vừa làm một “Trường học lớn” của cách mạng để đào tạo, rèn luyện các thế hệ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên” phục vụ công cuộc kiến quốc và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa lâu dài về sau.

Thanh niên Thủ đô hăng hái hưởng ứng phong trào “3 sẵn sàng” - Ảnh Tư liệu

Lực lượng TNXP Việt Nam - tiền thân là Đội TNXP công tác Trung ương, với 225 đội viên, do đồng chí Vương Bích Vượng - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, làm Đội trưởng, được thành lập ngày 15/7/1950 tại Núi Hồng, Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.

Ngay từ khi mới thành lập, Đội TNXP công tác Trung ương đã tham gia chiến dịch Biên giới năm 1950, phục vụ chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Bác Hồ và Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp khen ngợi.

Đồng chí Vũ Kỳ báo cáo với Bác về công tác của đoàn TNXP (1953) - Ảnh Tư liệu

Tháng 3/1951, khi đến thăm đơn vị TNXP 312 đang làm nhiệm vụ tại khu rừng cầu Nà Cù (thuộc huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Cạn), Bác Hồ đã tặng bốn câu thơ, nhưng thực chất đây là lời giáo huấn của lực lượng TNXP và cho cả thế hệ trẻ Việt Nam:

                                                                                         “Không có việc gì khó

                                                                                         Chỉ sợ lòng không bền

                                                                                         Đào núi và lấp biển

                                                                                         Quyết chí ắt làm nên”.

Kể từ đó cho đến trước ngày đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có gần 20 lần chỉ đạo, khen ngợi, biểu dương, uốn nắn những lệch lạc trong hoạt động của TNXP. Trong đó, đặc biệt là bài viết ngày 30/4/1954 với tựa đề: “Những trường học lớn và tốt”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định TNXP là một trong ba trường học rất lớn và rất tốt để đào tạo cán bộ phục vụ kháng chiến thắng lợi và kiến quốc thành công. Ngày 12/01/1967, dự Đại hội thi đua lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, Người khẳng định: “Bác rất vui lòng khen ngợi các cháu thanh niên gái và trai đang cố gắng vượt qua mọi khó khăn lập nhiều thành tích. Bác mong các cháu đoàn kết chặt chẽ, dũng cảm lao động và chiến đấu, giữ gìn sức khỏe, cố gắng học tập, lập nhiều thành tích chống Mỹ cứu nước để xứng đáng là thanh niên anh hùng của dân tộc anh hùng”.

Lực lượng TNXP lấp hố bom của địch, mở đường cho xe ra chiến trường tại khu vực ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) - Ảnh Tư liệu

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đỉnh cao là chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử, gần 30 ngàn TNXP cả nước đã mở đường, phá bom, cánh thương, tải đạn, phục vụ đắc lực cho bộ đội chiến đấu, giành nhiều thắng lợi; góp phần đánh thắng thực dân Pháp, đem lại hòa bình cho miền Bắc, tạo cơ sở cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, hàng chục ngàn TNXP đã tham gia khôi phục, hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng nhiều công trình kinh tế, xã hội quan trọng, tạo tiền đề cơ sở vật chất cho hậu phương lớn miền Bắc, chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lớp lớp TNXP ở miền Bắc đã bất chấp hy sinh gian khổ, đứng vững trước sự đánh phá ác liệt của địch trên các tuyến đường, tại các “tọa độ lửa” như: Hoàng Mai, núi Nấp, Hàm Rồng, Truông Bồn, đèo Đá Đẽo, đèo Pu La Nhích, Cua chữ A, Cổng Trời, Đồi 37, đường Hai mươi Quyết thắng… Tiêu biểu cho sự hy sinh dũng cảm của TNXP trên các cung đường, trọng điểm trên là 13 liệt sĩ Tiểu đội 2 tại Truông Bồn (Nghệ An), 10 liệt nữ TNXP tại Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh), 8 nam nữ TNXP tại “Hang Tám cô” (Quảng Bình)…

TNXP hành quân vào Trường Sơn Ảnh - Ảnh Tư liệu

Ở chiến trường miền Nam và Khu V, lực lượng TNXP đã anh dũng kiên trường, bám địa bàn, sát cánh cùng Quân giải phóng, vừa phục vụ chiến đấu, vừa trực tiếp chiến đấu: Xây dựng đường xá, kho tàng, hầm hào; vận chuyển, bảo vệ hàng hóa, thương binh và tử sĩ; tiêu diệt và bắt sống hàng ngàn tên địch, thu nhiều vũ khí. Tiêu biểu là các Liên đội 5, 7, 9 phục vụ các sư đoàn chủ lực Quân giải phóng trong hàng trăm trận đánh.

Trên tuyến đường 1C huyền thoại, TNXP đã dũng cảm chiến đấu, vận chuyển 10.000 tấn quân trang, tiếp nhận đưa về mũi Cà Mau trên 10 ngàn quân, phối hợp cùng bộ đội chiến đấu bắn rơi 100 máy bay, diệt 50 xe tăng và tàu sắt, diệt hàng ngàn tên địch giữ vững thông suốt tuyến đường huyến mạch từ Khu IX về Trung ương Cục. Tiểu đoàn vận tải Phạm Thị Thao với danh hiệu “kiện tướng hành lang, chân đồng vai sắt” đã bảo đảm cung cấp kịp thời vũ khí, quân lương cho chiến trường Khu V đánh giặc.

Trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tổ quốc, lực lượng TNXP cả nước lại tiếp tục lên đường tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu, góp phần bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc, cùng nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng, viết nên trang sử anh hùng của TNXP trong kháng chiến chống quân xâm lược.

Đồng chí Lê Duẩn - Bí thư thứ Nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Phan Trọng Tuệ - Bộ trưởng Bộ GTVT, Bí thư Đảng bộ ngành GTVT tại Đại hội Ba sẵn sàng của Thanh niên và TNXP đạt danh hiệu Dũng sĩ GTVT thắng Mỹ (19/5/1968) - Ảnh Tư liệu

Phát biểu tại cuộc mít tinh kỷ niệm 45 năm Ngày truyền thống lực lượng TNXP, năm 1995, Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã đánh giá: “Ra đời trong khói lửa của cuộc kháng chiến chống Pháp, theo tư tưởng lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vai trò và tính chất của Thanh niên xung phong là những người trẻ tuổi đi đầu, sẵn sàng vượt qua mọi gian khổ, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân được thể hiện rõ rệt trong mọi nhiệm vụ được giao. Không phải chỉ có sự gan dạ, tinh thần lao động bền bỉ mà còn phải nói đến những sáng kiến, những suy nghĩ táo bạo và lòng trung thành vô hạn đối với Tổ quốc đã giúp cho Thanh niên xung phong lập nên những kỳ tích, xứng đáng là lực lượng mũi nhọn trên các trận tuyến khó khăn nhất của đất nước suốt 2 cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, thể hiện khí phách và tinh hoa của dân tộc Việt Nam”.

Tự hào về truyền thống, lịch sử 70 năm TNXP, tuổi trẻ cả nước sẽ luôn tích cực rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lập trường tư tưởng vững vàng, lòng yêu nước và kiên định chủ nghĩa xã hội, quyết tâm thể hiện bằng hành động cụ thể, cống hiến trí tuệ, sức trẻ của mình, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa./.

Quốc Hùng